Część rośliny: korzeń.
Działanie: pobudza trawienie, wiatropędny, przeciwskurczowy, tonizuje nerwy obwodowe, moczopędny.
Zastosowanie: wzdęcia, niestrawność, skurcze jelit, zawroty, bóle głowy (związane z zaburzeniami trawienia).
Uwaga! Zioło polecane starszych dzieciom i dorosłym; u niemowląt i małych dzieci koper włoski, kminek, kolendra.
Owoc.
Owoce-ściągająco(garbniki), normalizują krążenie obwodowe(antocyjany), p-zapalne(garbniki,fenolokwasy), witaminy, związki mineralne.
Zastosowanie:miażdżyca, nadciśnienie, gorączka, wykrztuśnie, poprawa odporności.
Część rośliny: liść.
Działanie: przeciwzapalne, ściągające, dezynfekujące drogi moczowe
Zastosowanie: pomocniczo (wraz z innymi ziołami w mieszankach) w kamica nerkowa, reumatyzm, zapalenie żołądka i jelit, choroba nerek, choroby pęcherza moczowego
Część rośliny: liść.
Działanie: przeciwcukrzycowe, ściągające, przeciwbakteryjne
Zastosowanie: Uszczelnienie naczyń kapilarnych, zwłaszcza gałki ocznej (wykorzystywane przy produkcji specyfików tj Fotorentin, Difrarel), cukrzyca (poprawa osłabionego wzroku), ból gardła (do płukania).
Część rośliny: liść.
Działanie: przeciwreumatyczne, moczopędne
Zastosowanie: przewlekły i ostry stan zapalny nerek, obrzęki (przy chorobie nerek), niektóre schorzenia dróg moczowych, reumatyzm
Ziele.
Ziele-garbniki-15%, gorycze, betainy-alkaloidy pirylidonowe, irydoidy, cholina, ślady olejku Odwary z ziela -ściągająco, p-zapalnie(garbniki),nieznacznie p-krwotocznie. Zastosowanie-przeciwbiegunkowo, wzmacniająco, przeciwstresowo, bóle głowy, w chorobach zatok- z żywokostem lekarskim, lipą, stymuluje trawienie, pracę wątroby.
Liście mogą być użyte do sporządania aromatycznej herbaty.Młode pędy czyśca blotnego można jeść po ugotowaniu, małe bulwy zbierane na polu-gotowane, suszone, jedzone na surowo.
Część rośliny: ziele.
Działanie: poprawia trawienie, żółciopędne, odrobaczanie, przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze
Zastosowanie: wzdęcia, zaburzenia trawienia, niestrawność, niewydolność wątroby, zmniejszone wydzielanie żółci, odrobaczanie (owsiki u dzieci).
Część rośliny: ziele
Działanie: żółciopędne, pobudzające trawienie, przeciwskurczowe
Zastosowanie: pobudza trawienie, ból brzucha (skurcze jelit)
Uwaga! Nie podawać przy ostrym zapaleniu wyrostka robaczkowego, ostrym zapaleniu żołądka i jelit.
Szyszki.
Szyszki-olejek eteryczny 1-3%,żywica(HUMULON, BETA LUPULON) do 80%, flawonoidy-m.in. pochodne kwercetyny kemferolu oraz chalkony-ksantohumol i garbniki. Zawiera lupulinę-działa silnie uspokajająco, utrudnia przenoszenie bodźców do ośrodkowego układu nerwowego, hamuje aktywność kory mózgowej,przyśpiesza zasypianie,działa rozkurczowo i przeciwlękowo,obniża ciśnienie krwi, zwiększa łaknienie(związki gorzkie), silnie bakteriobójczo, p-grzybiczo,p-wirusowo w grypie opryszczce, cytomegalii, p-pierwotniakowo-hamuje m.in.replikację zarodźca malarii, poprawia apetyt, polecany przy niestrawności,niedokwaśności, wzdęciach, gazach. Gorycze,jak wynika z badań dobrze radzą sobie z bakteriami zasiedlającymi nasze jelita, w tym opornymi na antybiotykoterapię.Poza tym obniżają poziom trójglicerydów we krwi i podnoszą poziom HDL (,,dobry cholesterol"), hamują też wchłanianie tłuszczu w jelitach zapobiegając otyłości.
Ziele.
Ziele-laktony seskwiterpenowe(knicyna,benedyktyna),garbniki,flawonoidy-pochodne apigeniny, kemferolu, śluzy, poliacetyleny, niewielkie ilości olejku eterycznego,związki mineralne-12%-głównie sole magnezu i wapnia.
Usprawnia trawienie, moczopędnie,odtruwająco,wykrztuśnie, zmniejsza zastoje żylne, przyśpiesza menstruację, działa bakteriostatycznie(hamuje rozwój gronkowca złocistego i kałowego)-poliacetyleny,knicyna, słabe właściwości odkażające wobec niektórych wirusów, np.półpaśca, wg najnowszych badań naukowych może działać osłonowo na komórki nerwowe.
Zastosowanie-przede wszystkim w dolegliwościach ze strony przewodu pokarmowego-niestrawności, braku łaknienia, trudnościach w przyswajaniu składników pokarmowych, stanach zapalnych błon śluzowych żołądka i jelit,wzdęciach,u osób starszych i rekonwalescentów, z towarzyszącym osłabieniem,niedokrwistością-jako bogate źródło soli mineralnych. Zewnętrznie: stany zapalne skóry,trudno gojące się rany,czyraki, wrzody,trądzik, wysypka alergiczna.
Przeciwskazania-alergia na rośliny z rodziny Asteraceae,ciąża, laktacja
Strąki.
Ziele.
Do użytku zewnętrznego.
Nie stosować w czasie ciąży, laktacji, niedrożności dróg żółciowych, zapaleniu woreczka żółcioiwego, przy chorobach wątroby, chorobie wrzodowej, przy jaskrze.
Kwiat.
Kwiaty-cukry-sorbitol,glukoza, flawonoidy, m.in. kwercetyna,rutyna, hiperozyd, karotenoidy, kwasy organiczne, fenolokwasy. Dział. moczopędne, rozkurzowe, p-zapalne, p-bakteryjne, p-alergiczne, łagodnie rozwalniająco, zastosowanie-zapalenie dróg moczowych, nieżyt żołądfka, ukł.oddechowego, kruche naczynka, siniaki, hemoroidy, alergia, zaparcia u dzieci.
Owoc.
Owoce-kwasy organiczne,węglowodany, kwasy fenolowe, flawonoidy-kwercetyna,rutyna i in,antocyjany, garbniki, witaminy-prowitamina A, wit C, E i K,pestki-B17 amigdalina.
Dział.:moczopędne, odtruwające,żółciopędne,wzmacniające, ściągające, p-zapalnie na błony śluzowe, obniżają ciśnienie krwi, kardioochronnie, p-miażdżycowo, inhibitory acetylocholinoesterazy-wyciągi z owoców-mogą być wykorzystane w leczeniu choroby Alzheimera. Zastosowanie w nieżytach u.oddechowych, przeziębieniu, grypie, chorobach reumatycznych, dnie moczanowej, kamicy moczowej,nieżycie żołądka, dwunastnicy i jelita cienkiego, cukrzycy, otyłości, nadciśnieniu, miażdżycy.
Korzeń.
W lecznictwie -ziele i korzeń. Ziele-pochodne kwasu kawowego, flawonoidy pochodne kwercetyny i kemferolu, polisacharydy, ślady olejku. Korzeń-pochodne kwasu kawowego,polisacharydy,glikoproteiny, poliacetyleny.
Wzmocnienie naturalnej odporności organizmu, chroniczne zakażenia dróg oddechowych,grypa, zapalenie stawów, pomocniczo w leczeniu przerostu gruczołu krokowego i w chorobach nowotworowych. Zewn.-wyciągi wodne, alkoholowe lub stabilizowany sok z jeżówki-trudno gojące się rany, egzema, łuszczyca.
Kwiat.
Ziele i kwiat-flawonoidy,antocyjany, fenolokwasy( salicylowy, kumarowy), garbniki.Wyciągi z ziela i kwiatów p-zapalnie,moczopędnie. W nieżytach górnych dróg oddechowych i jako lek moczopędny.
Część rośliny: ziarno
Działanie: Przeciwskurczowe, wiatropędne, pobudza wydzielanie soków trawiennych, poprawiające laktacje.
Zastosowanie: ból brzucha, gazy, laktacja,
Korzeń.
Kłącze i korzeń kożłka-irydoidy,, olejek, kwas walerenowy i in. Dział.uspokajające-walepotriaty, kwas walerenowy i olejek oraz rozkurczające na mm.gładkie przewodu pokarmowego, dróg moczowych i obwodowych naczyń krwionośnych.
W lecznictwie ludowym jako środek rozkurczowy i uspokajający w histerii i padaczce.
Kwiat.
Kwiat lawendy-do 3% olejku eterycznego, 12%garbników, triterpeny (kwas ursolowy), kumaryny, fitosterole, antocyjany, związki mineralne.
Działanie: uspokajające, żółciopędne, pobudzające wydzielanie soków żołądkowych, wiatropędne, hamują nadmierny rozwój flory bakteryjnej.
Zastosowanie: napar z kwiatów-nadmierna fermentacja, wzdęcia, osłabiona perystaltyka jelit, zmniejszenie łaknienia, pobudzenie nerwowe,
Zewnętrznie-nerwobóle (okłady), dermatozy -kąpiele,
Liść.
Liść-garbniki,flawonoidy,fenolokwasy-wspomagający lek przeciwbiegunkowy, wnieżytach przewodu pokarmowego, płukanie gardła i jamy ustnej-napar z suszonych liści.
Cały liść.
Liść-olejek eteryczny-cytral, cytronellal, kwasy fenolowe-kwas rozmarynowy,garbniki, flawonoidy
Działanie-łagodnie uspokajające, przeciwlękowe
Zastosowanie-w niepokoju, lęku, zaburzeniach snu, depresji, zaburzenia uwagi, nadpobudliwość(ADHD), nadciśnienie, w terapii choroby Alzheimera.W chorobie Alzheimera -deficyt acetylocholiny-melisa podnosi poziom acetylocholiny. Olejek spazmolitycznie(bolesne skurcze spowodowane napięciem nerwowym, wzdęcia), przeciwbakteryjnie, przeciwwirusowo(infekcje dróg oddechowych, wirus opryszczki- miejscowo), antyoksydacyjne, immunostymulujące (choroby cywilizacyjne).
Dobrze tolerowana, niekiedy nudności, bóle brzucha.
Liść.
Część rośliny: Cały liść.
Zastosowanie: ból brzucha, wzdęcia, nudności, brak apetytu, ból gardła, nerwobóle (w postaci maści), katar (jako maść).
Część rośliny: Liść rozdrobniony.
Zastosowanie: ból brzucha, wzdęcia, nudności, brak apetytu, ból gardła, nerwobóle (w postaci maści), katar (jako maść).
Kwiat.
Ziele nostrzyka Meliloti herba- związki kumarynowe(kumaryna,melilotyna,dikumarol), alantoina,
flawonoidy, garbniki.
Działanie-zmniejsza krzepliwość krwi-poprawia przepływ krwi przez naczynia, przeciwzapalnie.
Wewn.stosowany wyłącznie jako składnik mieszanek ziołowych.
Zewnętrznie-środek zmiękczający skórę i przyśpieszający gojenie się ran.
Ziele.
Ziele związki śluzowe, garbniki, alkaloidy pirolizydonowe,flawonoidy, sole mineralne. Wyciągi z ziela-słabo p-zapalnie,moczopędnie, napotnie.
Uwaga! Ze względu na działanie hepatotoksyczne i rakotwórcze obecnie wewnętrznie nie stosowane! Niewskazane jest przygotowywanie sałatki z młodych liści ogórecznika.
Zewnętrznie: kąpiel w stanach zapalnych skóry i błon śluzowych.
Część rośliny: korzeń.
Działanie: wykrztuśne, moczopędne, pobudza czynność żołądka, bakteriobójcze, grzybobójcze, odrobaczające
Zastosowanie: zapalenie gardła, zapalenie krtani, zapalenie oskrzeli i płuc.
Uwaga! Helenina, główna substancja lecznicza zawarta w omanie jest słabo rozpuszczalna w wodzie, dobrze zaś w alkoholu. Stąd słabsze działanie naparów wodnych od nalewek w przypadku tej substancji.
Część rośliny: liść.
Działanie: przeciwkrwotoczne, ściągające, przeciwbakteryjne, odtruwające
Zastosowanie: pielęgnacja niemowląt i osób starszych w stanach zapalnych jamy ustnej, opryszczka, zapalenie żołądka i jelit, brak apetytu, robaczyca
Niedojrzałe nasiona.
Ziarniaki owsa-węglowodany, związki białkowe, lipoproteiny, aminokwasy, peptydy, sterole,kwasy tłuszczowe, saponiny, witaminy B1,B2,B6,kwas nikotynowy, kwas pantotenowy, wit.E, kwas fitynowy, zwiazki krzemu.
Działanie -obniżanie poziomu cholesterolu w surowicy krwi, napary z ziarniaków-stany wyczerpania nerwowego,dna moczanowa, reumatyzm, obniżają poziom kwasu moczowego.
Słoma.
Ziele owsa-cukry, flawonoidy, saponiny steroidowe, rozpuszczalne związki krzemu, liczne makro- i mikroelementy.
Działanie-wyciągi z ziela obniżają poziom kwasu moczowego w surowicy krwi, mogą zapobiegać uszkodzeniom komórek wątroby, działają moczopędnie, przeciwdrobnoustrojowo, przeciwgrzybiczo. Uzułupełnia niedobory makro- i mikroelementów. Napary zalecane w stanach wyczerpania i bezsenności.
Kłącze.
Kłącze perzu zebrane wiosną lub jesienią zawiera cukry,,mannitol, związki śluzowe,związki mineralne z rozpuszczalną krzemionką, małe ilości olejku.
Działa moczopędnie, łagodnie przeczyszczająco, wpływa na elastyczność naczyń krwionośnych, zapobiega kamicy moczowej, stosowany w nadciśnieniu.
Liść.
Liście- barwniki roślinne, wit.K1, wit.C,wit.z grupy B, garbniki, aminy, kwasy organiczne,mikroelement- głównie wapń i magnez. Działa moczopędnie, słabo p-krwotocznie, stosowane w chorobach reumatycznych, moczopędnie,wzmacniająco.
Opakowanie papierowo-foliowy woreczek strunowy.
Część rośliny: korzeń.
Działanie: osłaniające, zmiękczające,
Zastosowanie: ostry suchy kaszel, ból gardła, ból krtani, zaflegmienie, lekkie oparzenia jamy ustnej, nieżyt pokarmowy, zaparcia, podrażnienie oczu i skóry (w postaci okładów).
Część rośliny: liść
Działanie: osłaniające, zmiękczające,
Zastosowanie: ostry suchy kaszel, ból gardła, ból krtani, zaflegmienie, lekkie oparzenia jamy ustnej, nieżyt pokarmowy, biegunka (razem z sub. garbnikowatymi), podrażnienie oczu i skóry (w postaci okładów).
Uwaga! Zawarty śluz może utrudniać wchłanianie niektórych leków i witamin.
Kwiat.
Koszyczek-1.2%olejku, fenolokwasy, flawonoidy (pochodne apigeniny, luteoliny, kwercetyny), kumaryny (pochodne skopoletyny), poliacetyleny, garbniki. Olejek działa p-zapalnie i rozkurczająco na mm.gładkie, poliacetyleny-przeciwgrzybiczo i odkażająco, kumaryny i pochodne apigeniny-rozkurczająco.
Zastosowanie: wyciągi z kwiatów-w stanach nieżytowych przewodu pokarmowego, przy wzdęciach,bólach brzucha, braku łaknienia, słabo rozkurczająco i przeciwbakteryjnie. Zewnętrznie do kompresów i przemywań podrażnionej skóry i błon śluzowych, do płukania jasnych włosów.
Ziele.
Do użytku zewnętrznego.
Uwaga! Nie stosować w ciąży.
Ziele.
Ziele.
Ziele: irydoidy,,kawolidy, fenylopropanoidy,flawonoidy pochodne kwercetyny,apigeniny i kemferolu,diterpeny,triterpeny, glikozydy nasercowe(obecność dyskusyjna),związki azotowe, ślady olejku, niewiele garbników.
Działanie: łagodnie uspokajająco, przeciwskurczowo w obrębie przewodu pokarmowego i macicy, obniża ciśnienie krwi, reguluje czynność serca. Zastosowanie: choroby układu nerwowego-nadmierna pobudliwość nerwowa, nerwice sercowo-naczyniowe, wczesne stadium choroby wieńcowej, pomocniczo w początkach nadciśnienia tętniczego, rozkurczowo w zaburzeniach przewodu pokarmowego.
Część rośliny: pączki.
Działanie: wykrztuśne, przeciwbakteryjne.
Zastosowanie: kaszel, ból gardła, chrypka, przeziębienie, grypa.
Część rośliny: Ziele
Działanie: pobudza czynność wydzielniczą wątroby i dróg żółciowych, przeciwskurczowe,łagodnie wykrztuśne, regulujące niemiarową akcję serca.
Zastosowanie: choroby wątroby i dróg żółciowych, słabe wydzielanie żółci, kaszel (środek wykrztuśny), skurcze, bolesna i skąpa miesiączka
Część rośliny: cały liść.
Działanie: antyseptyczne, ściągające, przeciwzapalne, przeciwpotowe
Zastosowanie: płukanie gardła (ból gardła), angina, zapalenie okostnej zębów, krwawienie dziąseł, pleśniawki, trudno gojące się rany, pocenie nóg.
Uwaga! Duże ilości pitej szałwi, szczególnie w przypadku dzieci mogą powodować podrażnienie błon śluzowych żołądka i jelit, nudności, wymioty, kurcze. Nie podawać jej przy ostrym zapaleniu żołądka.
Liść.
Ziele.
Korzeń i ziele-wmocnienie systemu immunologicznego, łagodzenie skurczów macicy,działanie antybakteryjne, przeciwpasożytnicze,przeciwzapalne, przeciwbólowe,przeciwreumatyczne, ochronnie na wątrobę, co jest zasługą kwasów fenolowych i kwasu ursolowego, wspomaganie procesów zdrowienia uszkodzonych kości, zapobieganie zanikowi kości i cofanie jego skutków(osteoporoza), działanie przeciwko wiciowcom atakującym narządy rozrodcze, w leczeniu dny moczowej, boreliozy (badania wykazały, że wyciągi z korzeni i liści szczeci działają na krętki Borrelia Burgdorferii podobnie jak amoksycyklina-antybiotyk stosowany w leczeniu boreliozy,chorób płuc,choroby wrzodowej żołądka, wspomagająco przy stanach zapalnych skóry,wypryskach i zmianach skórnych.
Uwaga! P-wskazana u kobiet w ciąży i karmiących piersią.
Część rośliny: ziele
Działanie: przeciwkrwotoczne
Zastosowanie: nadmierne krwawienia miesiączkowe, powtarzające się krwawienie z nosa
Korzeń.
Korzeń -związki poliacetylenowe, olejek, sterole, inulinę, związki śluzowe, sole mineralne.
Działanie:napary i wyciągi z korzenia -hamują rozwój bakterii i grzybów(poliacetyleny), przeciwzapalnie,pobudzają wydzielanie kwasu solnego, zółci oraz enzymów trzustkowych. Odwar z korzenia -lekki nieżyt przewodu pokarmowego, choroby skórne (trądzik, łuszczyca), zewn.okłady, przemywania,kąpiele,kompresy w łojotoku suchym, w wypadaniu włosów toksycznym i łojotokowym, w celach kosmetycznych.
Liść łopianu-latkon seskwiterpenowy-arkcjopiryna.Odwary z liści i korzeni w lecznictwie ludowym-p-cukrzycowo,owoce -wspomagająco w niektórych ch.nowotworowych.
Korzeń.
Korzeń żywokostu-do 1% alantoiny, 10-15% śluzu,niewielka ilość alkaloidów pirolizydynowych(symfytyna,echmidyna),garbniki,kwasy fenolowe,triterpeny,wapń, żelazo, fosfor,mangan, kobalt,wit.B1,B2,B12,C i P. Alantoina pobudza regenerację tkanek,szczególnie nablonkowej i działa p-zapalnie.
Jego właściwości regenerujące kości znane od dawna. Po złamaniach,skręceniach, stłuczeniach -okłady ze zmielonego namoczonego suchego korzenia.
Także w trudno gojących się ranach, wypryskach i stanach zapalnych skóry, zwiększa elastyczność skóry.